Blog
Published
Reading time
Auteur
HVG Law is gespecialiseerd in het voeren van bestuursrechtelijke en civielrechtelijke procedures op grond van de AVG
Iedere betrokkene die materiele of immateriële schade heeft geleden als gevolg van een schending van de AVG, heeft het recht om van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker een schadevergoeding te ontvangen voor de geleden schade. In Nederland zijn inmiddels verschillende uitspraken gedaan waarin immateriële schadevergoeding is toegekend aan een betrokkene vanwege een schending van de AVG. Een andere relevante ontwikkeling is dat in Nederland een tendens lijkt te ontstaan van collectieve acties naar aanleiding van een (vermeende) schending van de AVG, hetgeen eenvoudiger is gemaakt door de recente inwerkingtreding van de WAMCA.
Artikel 82 van de AVG biedt de mogelijkheid om materiele of immateriële schade te verhalen, ongeacht eventuele handhaving door een toezichthoudende autoriteit. Uit overweging 146 van de AVG volgt dat het schadebegrip “ruim moet worden uitgelegd (…) op een wijze die ten volle recht doet aan de doelstellingen van de AVG.” In Nederland zijn inmiddels verschillende uitspraken bekend waarin immateriële schadevergoeding is toegekend aan een betrokkene wegens een schending van de AVG. Zo heeft de rechtbank Amsterdam op 2 september 2019 een immateriële schadevergoeding van EUR 250,- toegewezen aan een betrokkene omdat het UWV ten onrechte gegevens over een burn-out had gedeeld met de nieuwe werkgever.
Hoewel in de uitspraken die tot dusver bekend zijn een relatief lage immateriële schadevergoeding wordt toegekend, is deze ontwikkeling interessant gezien de opmars van collectieve acties naar aanleiding van een (vermeende) schending van de AVG. De AVG voorziet namelijk in de mogelijkheid tot het instellen van collectieve acties, door betrokkenen een collectief actierecht te bieden. Op basis van artikel 80 AVG kunnen betrokkenen zich in een civielrechtelijke procedure laten vertegenwoordigen door een orgaan, organisatie of vereniging zonder winstoogmerk waarvan de statutaire doelstellingen het openbare belang dienen of die actief is op het gebied van de bescherming van persoonsgegevens. In Europa zijn inmiddels verschillende collectieve acties bekend, bijvoorbeeld in het geval van British Airways waaraan de ICO op 16 oktober 2020 een boete heeft opgelegd vanwege onvoldoende bescherming van persoonsgegevens.
Op grond van de WAMCA kunnen betrokkenen in Nederland sinds 1 januari 2020 door middel van een civielrechtelijke procedure collectief een schadevergoeding van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker vorderen. Het is daarbij aldus geen vereiste dat een toezichthoudende autoriteit (ook) handhavend heeft opgetreden, bijvoorbeeld door een boete zoals bedoeld in artikel 83 van de AVG op te leggen. Inmiddels zijn ook in Nederland twee collectieve acties gestart. Zo heeft The Privacy Collective zowel Oracle als Salesforce gedagvaard vanwege het onrechtmatig verzamelen en gebruiken van klantgegevens, bijvoorbeeld ten behoeve van gepersonaliseerde reclame. Daarnaast is de Consumentenbond in samenwerking met de Data Privacy Stichting een collectieve actie tegen Facebook gestart, “Facebook verzamelde op grote schaal gegevens van gebruikers die zij als privé mochten beschouwen” aldus de Consumentenbond.
Wij zien – en verwachten voor de toekomst – dat naast handhaving steeds vaker (ook) civielrechtelijke procedures zullen plaatsvinden. Deze collectieve acties vormen naast eventuele boetes van toezichthoudende autoriteiten een niet te onderschatten risico voor organisaties die op grote schaal persoonsgegevens verwerken. Gezien de maatschappelijke discussies rondom privacy, is het als organisatie van belang om niet alleen naleving van de AVG te blijven monitoren maar ook om zorgvuldig na te gaan welke ethische en maatschappelijke discussies relevant zijn op het gebied van privacy.