Auto­ma­ti­se­ring is ook in de finan­ci­ë­le sec­tor een belang­rij­ke ont­wik­ke­ling. Onze advo­ca­ten Emanuel van Praag en Thierry van den Bergh (finan­ci­eel recht) for­mu­leer­den prak­ti­sche hand­vat­ten voor het inrich­ten van roboad­vies en (semi)automatisch ver­mo­gens­be­heer. Zij publi­ceer­den hier­over in het Tijd­schrift voor Finan­ci­eel Recht (‘Roboad­vies: de robot de (men­se­lij­ke) maat geno­men’).

Op 15 maart 2018 heeft de AFM twee docu­men­ten gepu­bli­ceerd over roboad­vies inza­ke ver­ze­ke­rin­gen, kre­die­ten en (semi) auto­ma­tisch ver­mo­gens­be­heer bij beleg­gin­gen, te weten: (i) Visie op roboad­vies kan­sen, zorg­plicht en aan­dachts­pun­ten; en (ii) de Lei­draad invul­ling van de zorg­plicht bij (semi)automatisch ver­mo­gens­be­heer. De auteurs betrek­ken in het arti­kel tevens de ESMA Gui­de­li­nes on cer­tain aspects of MiFID II suit­a­bi­li­ty requi­re­ments van 28 mei 2018. Hoe­wel het ESMA-docu­ment en het twee­de AFM docu­ment strikt geno­men alleen betrek­king heb­ben op beleg­gen, wordt in dit arti­kel aan dit onder­scheid voor­bij­ge­gaan nu de logi­ca in de drie docu­men­ten over­een­komt. Daar­door wor­den alle soor­ten beleg­gings­dien­sten, als­ook ver­ze­ke­ren en kre­diet­ver­schaf­fing in de term ‘roboad­vies’ gevat. In het kader van de aan­be­ve­lin­gen in deze docu­men­ten bespre­ken de auteurs de vol­gen­de onder­wer­pen:

 

1. Ont­wik­ke­len en beheer van algo­rit­mes
Auteurs con­sta­te­ren dat een aan­bie­der van roboad­vies, bij de ont­wik­ke­ling of aan­koop van de beno­dig­de algo­rit­mes, de inte­gri­teit van (klant)data en de doel­groep waar­voor het advies bedoeld is niet uit het oog mag ver­lie­zen. Daar­naast dient bij dit pro­ces aan­dacht te wor­den besteed aan: (i) de beschik­baar­heid van IT-sys­te­men; (ii) het aan­trek­ken van men­sen met ver­schil­len­de exper­ti­ses; (iii) docu­men­ta­tie; en (iv) het belang van terug­hou­dend­heid bij het gebruik van arti­fi­ci­al intel­li­gen­ce. Ver­vol­gens behan­de­len de auteurs de ver­eis­ten inza­ke het beheer van de algo­rit­mes zoals een ‘rode knop’ func­tie waar­mee een algo­rit­me te alle tij­den kan wor­den stil­ge­legd.

2. Kennis en oplei­ding van mede­wer­kers
Bespro­ken wordt dat de AFM en ESMA hun aan­dacht ver­leg­gen. Van toe­zicht op tra­di­ti­o­neel klant­con­tact, naar toe­zicht op de mate waar­in mede­wer­kers niet alleen kennis heb­ben van de finan­ci­ë­le producten/diensten, maar ook van de gebruik­te algo­rit­mes. Het aan­wen­den van algo­rit­mes stelt dus aan­vul­len­de eisen aan de kennis en oplei­ding van mede­wer­kers.

3. Onboar­ding van klan­ten
Ver­vol­gens behan­de­len de auteurs het gebruik van algo­rit­mes bij de onboar­ding van klan­ten. Anders dan bij fysie­ke onboar­ding-gesprek­ken het geval, is het bij geau­to­ma­ti­seer­de onboar­ding van klan­ten moei­lij­ker om hun kennis en erva­ring te beoor­de­len op basis van ver­ba­le en non-ver­ba­le com­mu­ni­ca­tie. Om die reden wor­den eisen gesteld die een goede voor­stel­ling van zaken bij de klant moe­ten garan­de­ren. Om hier zeker van te zijn, kun­nen finan­ci­ë­le instel­lin­gen slim gebruik maken van knock-out vra­gen en veri­fi­ca­tie­vra­gen. Daar­naast moet gega­ran­deerd wor­den dat algo­rit­mes, bij het inwin­nen van infor­ma­tie over de klant, gege­ven ant­woor­den juist inter­pre­te­ren en onjuis­te of onlo­gi­sche ant­woor­den kun­nen her­ken­nen.

4. Com­mu­ni­ca­tie met klan­ten
De toe­zicht­hou­ders vra­gen finan­ci­ë­le onder­ne­min­gen stil te staan bij de com­mu­ni­ca­tie met klan­ten in een digi­ta­le omge­ving. Met name moet de onder­ne­ming: (i) zich inspan­nen om ervoor te zor­gen dat onli­ne gepre­sen­teer­de infor­ma­tie daad­wer­ke­lijk blijft han­gen bij klan­ten; (ii) de klant op de hoog­te stel­len van de rol van algo­rit­mes in de dienst­ver­le­ning; en (iii) klan­ten ten min­ste met een brief of e-mail op de hoog­te stel­len dat bepaal­de infor­ma­tie onli­ne klaarstaat wan­neer die infor­ma­tie wet­te­lijk op een duur­za­me dra­ger ver­strekt moet wor­den.

5. Pri­va­cy-aspec­ten
Daar­na staan de auteurs stil bij over­we­gin­gen van­uit een privacy/AVG oog­punt. Daar­bij wordt bespro­ken wan­neer spra­ke kan zijn van ‘indi­vi­du­e­le geau­to­ma­ti­seer­de besluit­vor­ming’ en waar­om dit rele­vant is voor finan­ci­ë­le instel­lin­gen die gebruik wil­len maken van algo­rit­mes.

6. Voor­ko­men van wit­was­sen
Tot slot bespre­ken de auteurs de AML-risico’s bij het digi­taal onboar­den van klan­ten. In dit kader wij­zen de auteurs erop dat niet blind mag wor­den ver­trouwd op een algo­rit­me en dat het doen van client due dili­gen­ce bij­zon­de­re aan­dacht ver­dient wan­neer dien­sten uit­slui­tend via het inter­net wor­den aan­ge­bo­den.

 

Hoe­wel het wet­te­lijk kader en de zorg­plich­ten voor deze inno­va­tie­ve vor­men van finan­ci­ë­le dienst­ver­le­ning tot op heden niet afwij­ken van de meer traditionele/fysieke tegen­han­gers, die­nen finan­ci­ë­le onder­ne­min­gen de ver­wach­tin­gen van de AFM en ESMA ter har­te te nemen.

Het vol­le­di­ge arti­kel vindt u hier.

Bij vra­gen of behoef­te aan ver­de­re infor­ma­tie met betrek­king tot dit onder­werp kunt u con­tact opne­men met onze advo­ca­ten finan­ci­eel recht Emanuel van Praag en Thierry van den Bergh.