Blog
Published
Reading time
Auteur
Op 20 juni 2025 wees de Hoge Raad een interessant arrest over de toepassing van de actio pauliana (artikel 42 Fw) bij een samenhangend geheel van rechtshandelingen. De vereisten wetenschap van benadeling en de onverplichtheid dienen te worden betrokken op het samenstel van rechtshandelingen en niet op iedere afzonderlijke rechtshandeling die tot het samenhangende geheel behoort.
In een faillissement kan de curator ten behoeve van de gezamenlijke schuldeisers iedere rechtshandeling vernietigen die de schuldenaar voorafgaand aan het faillissement (onverplicht) heeft verricht en waarvan deze bij het verrichten wist of behoorde te weten dat daarvan benadeling van schuldeisers het gevolg zou zijn. Indien de rechtshandeling anders dan om niet is verricht, dient deze wetenschap van benadeling ook aanwezig te zijn bij de wederpartij van de schuldenaar.
Wanneer een sterke samenhang bestaat tussen rechtshandelingen kan de curator ook een samenstel van rechtshandelingen vernietigen. De Hoge Raad heeft eerder in het arrest Air Holland (2008) geoordeeld dat het benadelingsvereiste moet worden getoetst aan het samenstel als geheel. De vraag die nu centraal stond, was of datzelfde ook geldt voor het wetenschapsvereiste.
In onderhavige zaak (HR 20 juni 2025, ECLI:NL:HR:2025:975) ging het om een groot aantal rechtshandelingen tussen enerzijds de gefailleerde Mega/NPB-groep en anderzijds Nebo c.s. De curator vorderde vernietiging van een breed scala aan rechtshandelingen: bouwclaimovereenkomsten, vestiging van zekerheden, leveringen van onroerende zaken, aansprakelijkstellingen, terugkoopovereenkomsten en dividendbetalingen. De rechtbank oordeelde dat het grootste deel van deze rechtshandelingen paulianeus was en vernietigde het geheel grotendeels. Het hof bekrachtigde dit oordeel.
In cassatie klaagde Nebo c.s. dat het hof ten onrechte niet per afzonderlijke rechtshandeling had getoetst of er sprake was van wetenschap van benadeling. De Hoge Raad verwerpt het beroep van Nebo c.s. en oordeelt dat de beoordeling van de wetenschap van benadeling dient te worden betrokken op het samenstel van rechtshandelingen en niet op iedere afzonderlijke rechtshandeling die tot het samengaande geheel behoort. Daarnaast oordeelt de Hoge Raad dat dit eveneens geldt voor de beoordeling van de onverplichtheid als vereiste voor de actio pauliana op grond van artikel 42 Fw. Daarmee schept de Hoge Raad duidelijkheid over de vernietiging een samenstel van rechtshandelingen, en biedt hij de curator ruimere mogelijkheden om de wetenschap van benadeling te bewijzen.