De pen­si­oen­bran­che staat niet bekend als een sec­tor waar men gewend is om snel­le voor­uit­gang te boe­ken. Voor de bui­ten­we­reld wordt de bran­che voor­al bestuurd door man­nen op leef­tijd.

Helaas is dat beeld niet vol­le­dig onjuist. Want als het bij­voor­beeld gaat om diver­si­teit, is de pen­si­oen­bran­che bepaald geen voor­lo­per. Moge­lijk leidt dit tot een wet­te­lijk quo­tum voor de hoe­veel­heid vrou­wen en jon­ge­ren in pen­si­oen­be­stu­ren.

 

Niets doen is ook een beslis­sing nemen

In de hui­di­ge situ­a­tie zijn pen­si­oen­fond­sen nog niet gewend om door te pak­ken. Dat is een gevolg van het feit dat men vaak streeft naar con­sen­sus. Een breed draag­vlak is vol­gens mij pri­ma, maar er moet wel wor­den door­ge­pakt.

De prak­tijk is dik­wijls anders. Is een bestuurs­lid bij­voor­beeld ver­hin­derd een ver­ga­de­ring bij te wonen, dan wordt een belang­rij­ke beslis­sing net zo gemak­ke­lijk door­ge­scho­ven naar een vol­gen­de bij­een­komst. Ter­wijl de afwe­zi­ge bestuur­der sta­tu­tair gezien een vol­macht had kun­nen afge­ven en dan was er dus wel een beslis­sing geno­men. Het op deze manier belem­me­ren van de voort­gang in besluit­vor­mings­pro­ces­sen kan echt niet lan­ger.

Ook door­pak­ken in de rela­tie met de uit­voer­der kan vaak beter. In die samen­wer­king kan best een keer iets mis gaan. Dan volgt een aan­spra­ke­lijk­stel­ling jegens de pen­si­oen­uit­voer­der, in afwach­ting van een oplos­sing.

Als zo’n oplos­sing uit­blijft, zie ik vaak dat pen­si­oen­be­stuur­ders het inge­wik­keld vin­den om stap­pen te onder­ne­men. Men accep­teert zelfs soms zaken die hele­maal niet zo zijn afge­spro­ken. Dat is niet alleen onpro­fes­si­o­neel, het ver­zwakt ook de eigen posi­tie.

 

“Als een dilem­ma uit­groeit tot een pro­bleem dat esca­leert, sta je er op zijn minst gekleurd op.”

 

Belan­gen­ver­stren­ge­ling wordt maar met mate (h)erkend

De pen­si­oen­bran­che kan wel een beet­je pro­fes­si­o­na­li­se­ring gebrui­ken. Het gaat immers om gro­te belan­gen en enorm veel geld van deel­ne­mers.

Neem het feit dat een groot aan­tal bestuur­ders in de sec­tor meer­de­re pet­ten draagt. Dat moet af en toe toch tot belan­gen­ver­stren­ge­ling lei­den, maar ik hoor bestuur­ders er bij­na nooit over. Zelfs over dage­lijk­se dilemma’s wordt niet gespro­ken.

Daar word ik wel een beet­je droe­vig van. Want als een dilem­ma uit­groeit tot een pro­bleem dat esca­leert, sta je er op zijn minst gekleurd op.

In de bran­che heerst een ten­dens om zaken op de lange baan te schui­ven. Kijk naar het pro­ces van zelf­e­va­lu­a­tie van pen­si­oen­be­stu­ren. Daar­voor zijn mooie tools beschik­baar om in te zoo­men op de per­soon­lij­ke drijf­ve­ren van indi­vi­du­e­le pen­si­oen­be­stuur­ders. Zo leer je elkaar beter ken­nen en begrij­pen.

Bij de fond­sen waar we ermee wer­ken is het een groot suc­ces. Tege­lij­ker­tijd is er bij een groot aan­tal ande­re fond­sen nog veel koud­wa­ter­vrees. Dan vindt men het wel inte­res­sant, maar ook te con­fron­te­rend om er nu al mee aan de slag te gaan. Dat kan later ook nog wel een keer, zegt men dan.

 

Inte­gri­teits­vra­gen lij­ken niet belang­rijk genoeg

Als een pen­si­oen­fonds wil gaan sleu­te­len aan het ren­te­be­leid, dan wordt daar gemak­ke­lijk een fors bud­get voor vrij­ge­maakt. Als je aan­klopt met het idee iets aan inte­gri­teit te gaan doen, is ech­ter met­een de vraag: wat gaat dat kos­ten?

Een com­pli­an­ce­rap­por­ta­ge van een paar dui­zend euro wordt soms door pen­si­oen­fond­sen al als duur erva­ren. Ter­wijl inte­gri­teit toch de rug­gen­graat van de orga­ni­sa­tie zou moe­ten zijn. Om die goed te hou­den moet je er aan­dacht voor heb­ben, actie onder­ne­men en inves­te­ren.

Om die reden beste­den we tij­dens de vol­gen­de edi­tie van ons jaar­lijk­se semi­nar EYe on Pen­si­ons expli­ciet aan­dacht aan soft con­trols. Fout gedrag en een zwak­ke cul­tuur staan immers vaak aan de basis van ern­sti­ge inci­den­ten.

Der­ge­lij­ke inci­den­ten doen zich altijd voor op een moment dat je het niet ver­wacht. Als je deel­ne­mers­ge­ge­vens van­we­ge een data­lek op straat lig­gen, dan ben je als pen­si­oen­be­stuur­der direct aan zet. En niet pas op de vol­gen­de bestuurs­ver­ga­de­ring.

 

Cri­sis­si­mu­la­tie werkt echt

Pen­si­oen­be­stuur­ders moe­ten dus voor­be­reid zijn op moge­lij­ke inci­den­ten en, als het zover is, op ade­qua­te wij­ze actie onder­ne­men. Wat daar­bij kan hel­pen is het voor­af oefe­nen van kri­ti­sche situ­a­ties. Dat zet de boel op scherp en laat zien of de hui­di­ge pro­ce­du­res en pro­ces­sen vol­doen en of men­sen het juis­te gedrag ver­to­nen.

Tij­dens de vol­gen­de edi­tie van EYe on Pen­si­ons nemen wij u mee naar de wereld van soft con­trols, gedrag en cul­tuur. Bent u er ook bij? Dan leg­gen wij u graag uit hoe de pen­si­oen­bran­che kan door­pak­ken op het gebied van soft con­trols.

 

Ik zie u graag bij EYe on Pensions, op 7 mei in Wassenaar.

 

---

De vol­gen­de video geeft u een beeld van het cen­tra­le the­ma van EYe on Pen­si­ons: “Soft con­trols”