Op 27 decem­ber 2017 heeft toen­ma­lig Minis­ter van Volks­ge­zond­heid, Wel­zijn en Sport het wets­voor­stel Wet mede­zeg­gen­schap cli­ën­ten zorg­in­stel­lin­gen 2018 (hier­na: “Wmcz 2018) inge­diend bij de Twee­de Kamer. Aan­lei­ding van het wets­voor­stel is onder ande­re een door de Eras­mus School of Health Poli­cy & Mana­ge­ment uit­ge­voerd onder­zoek over mede­zeg­gen­schap. Het wets­voor­stel beland­de in een stroom­ver­snel­ling nadat de Hoge Raad oor­deel­de dat de hui­di­ge Wmcz niet goed aan­sluit op de daar­bij beho­ren­de wets­ge­schie­de­nis. Het wets­voor­stel beoogt hier ver­an­de­ring in te bren­gen en daar­naast – kort gezegd – de posi­tie van cli­ën­ten­ra­den te ver­ste­vi­gen ten opzich­te van zorg­in­stel­lin­gen. Wij zijn ech­ter van mening dat de Wmcz 2018 in haar hui­di­ge vorm hier niet in slaagt.

 

De Wmcz 2018 brengt rechts­on­ze­ker­heid voor zorg­in­stel­lin­gen teweeg. Dit ter­wijl het doel van het wets­voor­stel juist is de mede­zeg­gen­schap van cli­ën­ten te ver­dui­de­lij­ken en ver­ste­vi­gen.

De Wmcz 2018 ver­plicht in begin­sel elk orga­ni­sa­to­risch ver­band waar­bij in de regel meer dan tien natuur­lij­ke per­so­nen (dus ook part­ti­mers) zorg ver­le­nen, een cli­ën­ten­raad in te stel­len. Zo’n orga­ni­sa­to­risch ver­band wordt “instel­ling” genoemd. Ook zul­len pri­vaat gefi­nan­cier­de zorg­in­stel­lin­gen onder de Wmcz 2018 gaan val­len, ter­wijl de Wmcz nu alleen op col­lec­tief gefi­nan­cier­de zorg van toe­pas­sing is. Eén van de onder­de­len van de Wmcz 2018 die de rechts­on­ze­ker­heid ver­oor­zaakt is de moge­lijk­heid om bepaal­de typen instel­lin­gen uit te zon­de­ren via een alge­me­ne maat­re­gel van bestuur (hier­na: “Amvb”). In de zorg wordt veel­vul­dig gebruik gemaakt van uit­wer­kin­gen in lage­re regel­ge­ving, waar­bij de kwa­li­teit en dui­de­lijk­heid van de rege­lin­gen meer dan eens te wen­sen over laat. Dit leidt tot veel­vul­di­ge dis­cus­sies over hoe een zorg­in­stel­ling gekwa­li­fi­ceerd moet wor­den. Daar­mee doet het gebruik van Amvb’s af aan de demo­cra­ti­sche legi­ti­mi­teit. Immers, de rege­ring kan de bete­ke­nis van de wet zon­der toet­sing door de Eer­ste en Twee­de Kamer uit­hol­len of juist ver­gro­ten. Over dit punt zijn door ver­schil­len­de Kamer­le­den tij­dens het debat op 12 sep­tem­ber jl. ook vra­gen gesteld aan Minis­ter Bruins van Medi­sche Zorg. De Minis­ter heeft toen aan­ge­ge­ven één cate­go­rie al bij Amvb uit te wil­len zon­de­ren, name­lijk de rechts­per­so­nen waar­in medisch spe­ci­a­lis­ten zich orga­ni­se­ren (de MSB’s).

Nog een voor­beeld van rechts­on­ze­ker­heid: in de Wmcz 2018 is opge­no­men dat bij instel­lin­gen waar­in cli­ën­ten in de regel lan­ger ver­blij­ven dan 6 maan­den of thuis­zorg (doen) ver­le­nen, een “repre­sen­ta­tief” te ach­ten dele­ga­tie van cli­ën­ten het bestuur kan ver­zoe­ken om een extra cli­ën­ten­raad in te stel­len. De ver­plich­ting om dit ver­zoek in te wil­li­gen bestaat “indien dit gelet op de loca­ties waar de zorg wordt ver­leend of de ver­schil­len­de cli­ënt­groe­pen waar­aan de zorg wordt ver­leend rede­lij­ker­wijs van haar kan wor­den ver­langd”. Als het bestuur kan uit­leg­gen dat hono­re­ring van een der­ge­lijk ver­zoek niet van haar kan wor­den ver­langd, hoeft zij niet aan het ver­zoek tege­moet te komen. De bewijs­last hier­voor ligt vol­gens de Minis­ter bij de zorg­aan­bie­der. Bij one­nig­heid is het aan de com­mis­sie van ver­trou­wens­lie­den om te bemid­de­len danwel een uit­spraak te doen. Op deze manier kan er dus dis­cus­sie ont­staan over het instel­len van een cli­ën­ten­raad. Het blijft aldus ondui­de­lijk wan­neer er nu pre­cies wel of geen extra cli­ën­ten­raad ver­plicht is. Gelet op het doel van de wet­ge­ver een gemis­te kans!

 

Con­clu­sie
Samen­vat­tend bete­kent de Wmcz 2018 in haar hui­di­ge vorm een ver­slech­te­ring van de effec­ti­vi­teit van de mede­zeg­gen­schap bij zorg­in­stel­lin­gen. Oplos­sin­gen zijn:

1) de uit­zon­de­rin­gen bij wet en niet bij Amvb te rege­len;
2) de gehan­teer­de defi­ni­ties in de Wmcz 2018 dui­de­lijk uit te wer­ken en
3) hel­der­heid te bie­den over wan­neer een extra cli­ën­ten­raad inge­steld dient te wor­den, inclu­sief het inbou­wen van een ‘esca­pe’ voor een zorg­in­stel­ling indien het niet lukt de extra cli­ën­ten­raad vol te krij­gen.

Het wets­voor­stel is nog in behan­de­ling bij de Twee­de Kamer, hoe het wets­voor­stel er in defi­ni­tie­ve vorm uit zal zien laat dus nog op zich wach­ten. Wij hopen in ieder geval op meer dui­de­lijk­heid!

Mocht u hier­over vra­gen heb­ben, neem dan con­tact met ons op.